Ludy

Pomniejszymi Ainurami są Majarowie. W Pierwszej Erze jednym z przykładów może być Meliana, żona króla elfów Thingola. W Trzeciej Erze Majarowie reprezentowani są przez czarodziejów, w tym Gandalfa. Są też i źli Majarowie, tacy jak Balrogowie czy Mroczny Władca Sauron. Dzieci Ilúvatara: elfowie i ludzie, inteligentne istoty stworzone jedynie przez Eru. Silmarillion, dziejący się w Pierwszej Erze i wcześniejszych czasach, opowiada głównie o dziejach elfów, starszych dzieci (lub Pierworodnych), choć ludzie również się w nim pojawiają. Opowieść o Upadku Númenoru, dziejąca się w Drugiej Erze, dotyczy potomków tych z ludzi, którzy byli przyjaciółmi elfów podczas Pierwszej Ery. Ich potomkami są ludzie z Arnoru i Gondoru, którzy pojawiają się we Władcy Pierścieni. Hobbici byli pierwotnie jedną z ras ludzi. Krasnoludowie są wyjątkowi w legendach Śródziemia, jako że nie zostali stworzeni przez Ilúvatara, lecz przez Valara Aulego. Zostali oni jednak obdarzeni przez Eru życiem i wolną wolą. Entowie, pasterze drzew, stworzeni zostali przez Eru na prośbę Yavanny. Orkowie i trolle są tworami Morgotha, nie stworzył ich on jednak samodzielnie, lecz są jedynie „drwiną” z elfów i entów. Ich pochodzenie nie jest do końca jasne, lecz orkowie najprawdopodobniej pochodzą od odmienionych przez Morgotha elfów. Zostali oni splugawieni przez tortury i magię. Trolle powstały zapewne w podobny sposób, z bliżej nieznanych istot (we Władcy Pierścieni pojawia się sugestia, że powstali z Entów). Na południe od Gondoru i Mordoru w Haradzie mieszkają Haradrimowie. Na wschodzie – na obszarach Rhûnu mieszkają Easterlingowie, a na wschód od Mordoru – w Khandzie Wariagowie. Mieszkańcy tych krain byli w czasie Wojny o Pierścień sprzymierzeni z Sauronem. W opowieściach Tolkiena pojawiają się zwierzęta obdarzone świadomością, takie jak orły, smoki, Szeloba, pies Huan i wargowie (fantastyczne wilki). Orły zostały stworzone przez Ilúvatara wraz z entami, lecz pochodzenie większości z tych zwierząt jest niejasne. Niektóre z nich mogą być Majarami w zwierzęcej formie.

Valarowie

Valarowie (qya. Valar, Potęgi, lp. Vala) – postaci ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, część najmożniejszych i najpiękniejszych spośród Ainurów, którzy w przeciwieństwie do swych braci pozostających z Eru poza obrębem Świata, wybrali zejście na Ardę. Ludzie nazywali ich czasem bogami, elfowie natomiast Potęgami Ardy. Od początku mieli określoną płeć, mimo że byli istotami duchowymi. Po powołaniu do istnienia Ei, urzeczywistniającej wizję z Ainulindalë, pokochali Stworzenie i zstąpili do Wszechświata na początku Czasu. Ukształtowali Ziemię i zstąpili na nią, by opiekować się nią i jej mieszkańcami w imieniu Ilúvatara oraz bronić ich przed Morgothem. Zgodnie z wolą Jedynego, związali oni swoją władzę ze Światem aż do końca czasów. Mogli przybierać kształty na podobieństwo Dzieci Ilúvatara, lecz ich ciała były wtedy wielkich rozmiarów.

Aulë

Jest mężem Yavanny. Zajmuje się substancjami, z których zbudowana jest Arda. Przy jej kształtowaniu współpracował z Manwem i Ulmem, ukształtował lądy, wnętrze ziemi i dna oceanów. Długo kłócił się z Melkorem, który mu zazdrościł i do którego najbardziej był podobny spośród Valarów. Obydwaj bowiem lubili tworzyć rzeczy niemożliwe do stworzenia przez nikogo innego i słuchać pochwał. Jednak w odróżnieniu od Melkora Aulë podporządkowywał woli Eru wszystkie swoje dzieła i dzielił się swoimi umiejętnościami. Najważniejszym dziełem Aulego były wykute na prośbę jego żony Yavanny dwie ogromne, kamienne Latarnie, które miały oświetlać Śródziemie. Zostały rozmieszczone na południowym (Ormal) i północnym (Illuina) krańcu Śródziemia. Ich stworzenie zapoczątkowało drugi okres w historii Śródziemia – Lata Latarni. Był twórcą krasnoludów, jako że nie mógł się doczekać pojawienia się na świecie dzieci Ilúvatara, ludzi i elfów. Ilúvatar potwierdził ich prawo do samodzielnego bytu i uznał je za swe przybrane dzieci, jednak pozwolił wyjść na świat dopiero po nadejściu elfów. Krasnoludowie nazywali swego stwórcę Mahalem. Gdy do Valinoru przybyli elfowie, Ñoldorowie stali się uczniami Aulego. Najzdolniejszym z nich był Fëanor, który dzięki jego naukom stworzył Silmarile. Po Ucieczce Ñoldorów ci z nich, którzy pozostali w Amanie pod wodzą Finarfina, nazwali siebie Aulendur, Uczniami Aulego. Jego sługami byli m.in. Saruman i Sauron. W valarinie jego imię brzmi Aȝûlêz.

Irmo

Młodszy z Fëanturion, brat Nienny i mąż Estë. Popularnie nazywany od miejsca swego przebywania Lórienem (qya. Władcą snów) pan wizji i marzeń sennych. Jego mieszkanie jest najpiękniejszym miejscem Valinoru; tam m.in. przebywali Meliana i Olórin. Wszyscy mieszkańcy Valinoru przybywają do Lórienu, do jego orzeźwiających źródeł, by odpocząć od swoich obowiązków. Jego imię znaczy Pragnący, Pan pragnień.

Manwë

Najmilszy Ilúvatarowi, drugi co do potęgi, a pierwszy co do autorytetu spośród Valarów; brat Melkora, a mąż Vardy. Był głównym wykonawcą drugiego tematu Ainulindalë, który został powołany do zagłuszenia dysonansów Melkora. Jest suwerennym władcą Ardy i zwierzchnikiem Valarów. Nie rozstaje się ze swoją żoną, Vardą, z którą przebywa w pałacu najwyższej góry Ardy, Taniquetilu. Stamtąd obserwuje wydarzenia toczące się na Ziemi. Ma przydomek Súlimo (qya. Władający Oddechem Ardy), ponieważ jego domeną są powietrze i wiatry. Szczególną opieką darzy ptaki, stąd orły zwane są jego sługami. Zaprzyjaźnił się z Ulmem i wraz z nim najwierniej służy Ilúvatarowi. W Amanie przewodzi naradom Valarów. W humanoidalnej postaci ma oczy i ubranie koloru błękitnego. Nazywany jest Królem Valarów, Królem Ardy. Nie mógł zrozumieć zła Melkora, dlatego uwierzył w jego pozorowaną skruchę i uwolnił go z okowów. Służą mu m.in. Eönwë i Olórin. Jego imię znaczy dobry, czysty.

Námo

Starszy z Fëanturion (qya. Władców Dusz, M. Fëanturi), brat Nienny i mąż Vairë. Popularnie nazywany jest Mandosem od miejsca swojego zamieszkania. Tam, w zachodniej części Valinoru, pilnuje Domów Umarłych. Dokładnie pamięta przeszłość i zna przyszłość z wyjątkiem tych faktów, których nie rozstrzygnął sam Eru. Sądzi na polecenie Manwego. Wypowiedział dwie przepowiednie, zwane Pierwszą i Drugą Przepowiednią Mandosa. Traktują one o – odpowiednio – skutkach ucieczki Ñoldorów i ostatniej bitwie Dagor Dagorath. Jego sługą jest Pallando. Imię Námo znaczy Orzekający, Sędzia.

Oromë

Jest mężem Vány i bratem Nessy, myśliwym polującym na złe stworzenia. Szczególnie przywiązał się do Śródziemia, które niegdyś często odwiedzał wraz ze swoim orszakiem, i opuścił je jako ostatni z Valarów. To on znalazł i poprowadził elfów z Cuiviénen na Zachód. Lubi drzewa, dlatego Quendi nazwali go w quenyi Aldaron, a w sindarinie Tauron – Pan Lasów. Jego wierzchowcem jest siwy Nahar. Do jego orszaku należał także Huan. W lasach Valinoru ćwiczył swoje zwierzęta do tropienia sług Melkora. Jego sługami są m.in. Tilion i Alatar. Imię Oromë znaczy Dmący w róg. Jego sindarińska wersja brzmiała Araw.

Tulkas

Najsilniejszy i najmężniejszy spośród istot stworzonych przez Eru, mąż Nessy. Na Ardę przybył jako ostatni, gdy Valarowie toczyli pierwszą wojnę z Melkorem, gniewny i roześmiany zmusił go do opuszczenia Ardy. Od tego czasu Władca Ciemności szczególnie go nienawidzi. Tulkas nie potrzebuje ani broni, ani wierzchowców. Gdy przyobleka materialną postać, ma rumianą cerę i złociste włosy i brodę. Nie zajmuje się ani przeszłością, ani przyszłością, jak Námo, lecz jest dobrym przyjacielem.

Ulmo

Jest panem wód, żyje w odosobnieniu, nie ma stałej siedziby. Najlepiej spośród stworzeń rozumie muzykę. Z Ekkai kieruje ruchami wód. Rzadko przybiera materialną postać i pojawia się na spotkaniach Valarów. Przemierzając wszystkie wody Ardy bezustannie czuwa nad Dziećmi Ilúvatara, bez względu na ich postępowanie. Jego duch płynie wszystkimi żyłami świata. Tak Valarowie dowiadują się o rzeczach niedostępnych dla Manwego i Vardy. Ulmo gra na swoich rogach z białej muszli – Ulumúri – wykonanych przez Majara Salmara, które mają tę właściwość, że ten, kto je usłyszy, nabiera tęsknoty do morza. Na wezwanie Ilúvatara, podczas Ainulindalë, zaczął ściśle współpracować z Manwem, zaprzyjaźnił się z nim i razem najwierniej służą Eru. Zaopiekował się Telerimi, których nauczył tworzenia muzyki. Nazywany jest Królem Morza. Służą mu m.in. Ossë i Uinena. Jego imię znaczy Ten, który napełnia wodą lub Ten, który spuszcza deszcz.

Aratar

Aratarowie (Wyniesieni Wysoko, Szlachetni Ardy) to Valarowie obdarzeni największą mocą, górowali oni potęgą i dostojeństwem nad wszystkimi istotami, zarówno pozostałymi Valarami, Majarami, jak i innymi stworzeniami. Początkowo dziewięcioro, a po odejściu Melkora ośmioro spośród Valarów i Valier. Należą do nich: Manwë i Varda, Ulmo, Yavanna i Aulë, Námo, Nienna i Oromë. Wszyscy oni pozostają sobie równi majestatem, Valaquenta rozróżnia ich jednak pod względem rozporządzanej mocy i posiadanej siły.

Estë

Jest żoną Irmo, razem z nim mieszka w Lórien. Daje odpoczynek wszystkim tam przebywającym. Za dnia śpi na wyspie na środku jeziora Lorellin. Ubiera się na szaro. Jej służebnicą jest m.in. Meliana. Imię Estë znaczy Odpoczynek.

Nessa

Jest siostrą Oromego. Lubi tańczyć w Valmarze. Kiedy odwiedza lasy, towarzyszą jej sarny i jelenie, z którymi się ściga. W czasie Wiosny Ardy poślubiła Tulkasa i tańczyła na łąkach Almaren, ówczesnej siedziby Valarów.

Nienna

Jest siostrą Fëanturion. Żyje samotnie na najdalszych częściach zachodniego Amanu. Częściej, niż w Valmarze, bywa w pobliskim Mandosie. Opłakuje straty zadane Ardzie przez Melkora, a jej łzy przyspieszyły wzrost Dwóch Drzew i sprawiły, że Drzewa wydały ostatni kwiat i owoc. Podczas Ainulindalë lamentowała, a ten smutek został zawarty w Stworzeniu. Uczy miłosierdzia, mądrości, współczucia i nadziei. Wspiera oczekujących w Domach Umarłych. Okna jej domu zwrócone są ku temu, co leży poza murami Świata[3]. Jej największym uczniem był Olórin. Służy jej Pallando.

Vairë

Jest żoną Námo. Nosi przydomek Tkaczka, ponieważ tka gobeliny, które pokrywają komnaty Mandosu i przedstawiają wszystko, co ma miejsce w Czasie. Jej służebnicą jest m.in. Meliana.

Vána

Jest żoną Oromego, młodszą siostrą Yavanny. Jej imię znaczy Wiecznie Młoda. Kochają ją wszystkie ptaki, a rośliny wyrastają dookoła jej stóp. W jej valinorskich ogrodach rosną złociste kwiaty. Jej służebnicą jest m.in. Ariena.

Varda

Jest żoną Manwego, zstąpiła na Ardę, by mu pomóc. Przed Ainulindalë spotkała i odtrąciła Melkora, który odtąd najbardziej ją nienawidził i bał się jej. Gdy siedzi z Manwem na tronie na Taniquetilu, najlepiej spośród wszystkich stworzeń słyszy, co dzieje się na Ziemi. Opiekuje się światłem na Ardzie: to ona stworzyła gwiazdy, rozświetliła Latarnie, uświęciła Silmarile, określiła bieg Anaru i Isilu, wyniosła Eärendila wraz z Silmarilem. Gdy przebudzili się Quendi, najpierw zobaczyli gwiazdy. Dlatego ją ze wszystkich Valarów kochają najbardziej i śpiewają o niej, m.in. w aerlinnie A Elbereth Gilthoniel. Nazywana jest przez nich Elentári (qya. Królową Gwiazd). Jej sługami są Ilmarë i Olórin. Imię Varda znaczy Wyniesiona wysoko. Jej imieniem nazwano planetoidę.

Yavanna

Jest żoną Aulego i starszą siostrą Vány. Jej domeną jest przyroda. Gdy wyglądem naśladuje Dzieci Eru, ubrana jest na zielono, lecz pojawia się też jako drzewo sięgające do nieba. Zwana jest Kementári (qya. Królową Ziemi). Namówiła swego męża do wybudowania dwóch Latarni, od których wziął swą nazwę drugi okres w historii Śródziemia - Lata Latarni. Po obaleniu Latarni przez Melkora, które spowodowało zniszczenie siedziby Valarów na Almarenie, Yavanna stworzyła Dwa Drzewa Valinoru – Telperion i Laurelin. Akt ten dał początek trzeciemu okresowi w historii Środziemia – Latom Drzew. Gdy Eru darował życie stworzonym przez Aulego krasnoludom, Yavanna obawiała się, że zetną drzewa w Śródziemiu. Eru odpowiedział na jej prośbę tworząc entów, Pasterzy Drzew. Yavanna także w czasach ciemności nie chciała się całkowicie wyrzec pamięci o Krainach Zewnętrznych, bo wszystko, co rośnie, jest drogie jej sercu, i bolało ją, że Melkor skaził życie, przez nią posiane w Śródziemiu. Niekiedy więc porzucała dom Aulego i kwitnące łąki Valinoru i spieszyła do Sródziemia, aby goić rany zadane przez Nieprzyjaciela. Po powrocie nalegała, żeby podjęli walkę ze złymi siłami, które koniecznie trzeba pokonać, zanim obudzą się Pierworodni. Jej sługą jest Aiwendil. Imię Yavanna oznacza Darczyni owoców.

Ainurowie

Ainurowie (qya. ainu – święty, lm. ainur, z valarinu Ayanûz) – istoty przypominające bogów lub aniołów ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Ainurowie to istoty duchowe stworzone z myśli Eru Ilúvatara, jedynego boga Tolkienowskiego uniwersum, które wraz z nim poprzez Ainulindalë stworzyły wizję Eä. Każdy z Ainurów znał tylko część zamysłów Ilúvatara – tę, z której został zrodzony (z wyjątkiem najpotężniejszego z nich, Melkora, który miał część wiedzy każdego z nich). Większość Ainurów przebywa z Ilúvatarem, jednak część z nich po stworzeniu Eä przybyła na Ardę, aby wypełniać ją Muzyką Ainurów. Czternastu najpotężniejszych z nich zwanych jest Valarami (Melkor stał się Czarnym Władcą, uosobieniem zła i nie jest już zaliczany w poczet Valarów). Pomniejsi Ainurowie, którzy zstąpili wraz z Valarami na Ardę, zwani są Majarami. Do Majarów należeli m.in. Sauron, Ungolianta, Balrogowie, a także czarodzieje (m.in. Gandalf i Saruman). Ci z Ainurów, którzy zstąpili na Ardę, są z nią związani aż do jej końca (Melkor, wyrzucony w Pustkę, ma powrócić przed końcem). Ainurowie byli istotami duchowymi, lecz od początku mieli określoną płeć, a po zstąpieniu do materialnego wszechświata (Ei) przybierali różne materialne formy, często podobne do Dzieci Iluvatara.

Barlog

Balrogowie (w sindarinie Demon Mocy) – istoty demoniczne.Balrogowie należeli do rasy Majarów i byli potężnymi duchami ognia, które przeszły na stronę Morgotha, upadłego Valara. Ich przywódcą był Gothmog. Większość zginęła podczas Wojny Gniewu i wcześniej, lecz kilku ją przetrwało.Jako Ainurowie przyoblekli się w humanoidalne kształty. W filmowej adaptacji „Drużyny Pierścienia” ostatni żyjący Balrog został przedstawiony jako istota znacznie większa od człowieka, z rogami i ogonem. Charakterystyczną bronią Balrogów był ognisty bicz, ale używali także swoich kling.

Elf

W legendarium Tolkiena elfowie są jedną z najpotężniejszych ras Śródziemia i Amanu. Inna nazwa elfów to Quendi (qya. Mówiący). Zwani są też pierworodnymi Dziećmi Ilúvatara (Jego dziećmi są też ludzie, którzy pojawili się później). Nie starzeją się. Posługują się własnymi językami, z których najbardziej znane to quenya i sindarin. Najważniejsze szczepy elfów to Calaquendi, którzy ukończyli Wielką Wędrówkę ze Śródziemia do Amanu, Sindarowie, którzy nie ukończyli Wielkiej Wędrówki oraz Moriquendi, którzy odmówili wzięcia w niej udziału. We Władcy Pierścieni ostatni z Calaquendich opuszczają Śródziemie i odpływają do Amanu.

Ent

Entowie – rasa istot ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Entowie (sind. Onodrim, Enyd) byli zwani także Cieniem Lasu, Pasterzami Drzew. Przebudzili się w tym samym czasie, co Pierworodni. Długowieczni, w zamyśle Valië Yavanny mieli chronić olwary (qya. – „rzeczy rosnące z korzeniami w ziemi”) przed zniszczeniem przez ludzi i krasnoludów, potrzebujących drewna jako surowca. Przyjaźnili się z elfami.

Hobbit

Hobbici, niziołki – jedna z inteligentnych ras ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Hobbici cechowali się niskim wzrostem i krępą posturą. Hobbici prawdopodobnie byli spokrewnieni z ludźmi. Ich dokładne pochodzenie nie jest znane, ale na początku Trzeciej Ery zamieszkiwali w pobliżu górnego biegu Anduiny. W czasach Hobbita i Władcy Pierścieni większość hobbitów mieszkało w Shire lub w okolicach miasteczka Bree. Hobbici zwani byli również niziołkami (w sindarinie perian w liczbie pojedynczej, periannath jako określenie całego ludu) ze względu na mały wzrost.

Krasnoludy

W stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia krasnoludowie są jedną z ras zamieszkujących Śródziemie. W przeciwieństwie do innych ras, którym życie dał Eru, krasnoludowie zostali stworzeni przez jednego z Valarów – Aulego. Powstali ze skał i minerałów z wnętrza Ziemi i mają ich charakterystyczne cechy – są twardzi i silni. Krasnoludzkie kobiety są nieliczne (z imienia wymieniona została tylko jedna z nich – Dís) i z punktu widzenia innych ras nie różnią się wyglądem zewnętrznym od mężczyzn.

Majar

Majarowie (qya. Maiar, lp. Maia) – postacie ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Majarowie to pomniejsi z Ainurów, anielskich duchów stworzonych przez Eru, którzy zstąpili na Ardę, by służyć i pomagać potężniejszym Ainurom – Valarom – w kształtowaniu jej oblicza. Byli znacznie liczniejsi niż Valarowie. Znane są imiona tylko niektórych.
Imiona:
Ariena
Eönwë
Ilmarë
Meliana
Ossë
Salmar
Tilion
Uinena
Istari
Aiwendil
Alatar i Pallando
Olórin(Gandalf)
Curumo(Saruman)

Orkowie

Ork (l.mn. orkowie; ang. orc, sind. orch) – rasa stworzeń ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Orkowie zostali wyhodowani za Dawnych Dni, przez pierwszego Władcę Ciemności – Morgotha – poprzez torturowanie i upodlenie elfów. Nie znosili światła dziennego (wyjątek od tej reguły stanowili Uruk-hai, stworzeni przez Saurona w Trzeciej Erze). Ich ulubionym pożywieniem było mięso, bez względu na pochodzenie. Posądzenie o kanibalizm, jak wynika z wypowiedzi Grishnákha, było obrazą dla orka, co pozwala sądzić, że nie zjadali przedstawicieli własnej rasy. Z orkami walczyli elfowie, krasnoludowie i ludzie (Liga Maedhrosa, Gondor, Arnor czy Rohan), a także entowie. Szczególną znajomością orków w czasie Trzeciej Ery wykazywał się Aragorn, członek Drużyny Pierścienia – tropił ich przez 68 lat. Znał większość ich szczepów, rodzajów uzbrojenia, jakiego używali, oraz zwyczajów (po wyjściu z Morii ostrzegał, że zwykle mszczą swoich wodzów).

Trolle

Trolle to wielkie stwory o potężnej sile. Zostały wyhodowane przez Morgotha, podobnie jak orkowie i smoki. Pod wpływem słońca zmieniały się w kamień. Ze słów Drzewca wynika, że trolle to parodia entów, tak jak orkowie są parodią elfów.

Szeloba

Szeloba – była to zła istota, o postaci olbrzymiego pająka, która żyła na pograniczu Mordoru. Nienawidziła i pożerała wszystkie żywe istoty, nie była jednak sługą Saurona. Była to olbrzymia pajęczyca, ostatnia z córek Ungolianty. Żyła w Beleriandzie, być może w górach Ered Gorgoroth, do czasu zniszczenia tej krainy podczas Wojny Gniewu w końcu Pierwszej Ery. W jakiś sposób udało jej się przeżyć i uciec na wschód Śródziemia.

Sauron

Sauron (qya. Ohydny) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, władca Mordoru, zły duch, który przybiera różne postaci cielesne. W Silmarillionie jest sługą Morgotha, a we Władcy Pierścieni występuje jako główny antagonista. Zostaje wspomniany również w Hobbicie jako Czarnoksiężnik, choć nie jest wymienione jego imię.

Saruman

Najpotężniejszy z Istarich wysłanych do Śródziemia. Zajmował wyższą pozycję, niż pozostali, został więc przywódcą wyprawy i otrzymał szaty koloru białego. Został na tę misję wskazany przez Aulëgo, któremu służył i był podobny w zainteresowaniach. Stąd brał się tytuł Sarumana – „Mistrz Rzemiosł”. Miał także zdolność przekonywania umysłów słabszych od swojego.

Eru Ilúvatar

Eru Ilúvatar – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Wszechmocny bóg, stwórca Ainurów, Eä, Ardy i jej mieszkańców. Opiekę nad Ardą przekazał Ainurom (z Valarami na czele). Jego imiona pochodzą z quenyi, Eru znaczy Jedyny, zaś Ilúvatar – Ojciec Wszechrzeczy. W tekstach Tolkiena używa się ich obu w zestawieniu lub pojedynczo. Eru został przedstawiony w Silmarillionie. W Ainulindalë wprowadza tematy do muzyki[1]. Następnie w Akallabêth, po tym, jak Manwë odwołał się do niego, dokonuje Przemiany Świata[2]. W najbardziej znanych dziełach Tolkiena – Hobbicie i Władcy Pierścieni – wspomniany jest jako Jedyny w części Dodatku A do Władcy Pierścieni opowiadającej o upadku Númenoru. W pierwotnym tłumaczeniu Marii Skibniewskiej wzmianka ta mylnie odnosi się do Jedynego Pierścienia Saurona. Błąd ten nie pojawia się w wydaniu poprawionym. Od Ilúvatara pochodził Tajemny Płomień, którego nadaremnie szukał Melkor przed stworzeniem Ardy i który został przez Eru rozpalony w jej sercu.

Gandalf

Gandalf był jednym z Majarów o imieniu Olórin. Uchodził za najmądrzejszego wśród Majarów mieszkających w Amanie, przebywał często w Lórien, wiele wędrował i nierzadko odwiedzał dom Nienny – od niej to nauczył się cierpliwości, spokoju oraz umiłowania dla wszystkich istot zamieszkujących Ardę. Olórin bardzo kochał Quendich(elfów), także tych przebywających w Śródziemiu. Przebywał wśród nich w postaci niewidzialnej lub przybierał postaci jednego z nich, dzięki temu Pierworodni nie wiedzieli, skąd pochodzą wizje oraz pomysły, które do nich wtedy przychodziły. Na naradzie Valarów jego kandydaturę do udania się do Śródziemia zgłosił sam Manwë, a poparła go Varda. Olórin uważał się za zbyt słabego do takiego zadania, bał się także Saurona. To tylko utwierdziło Manwëgo w jego postanowieniu Gandalf ma być angielskim odpowiednikiem imienia w języku westron, znaczącego „Elf Różdżki”, które zostało mu nadane na północy przez mieszkańców Dale. Nadano mu takie imię, ponieważ ludzie błędnie uważali go za elfa lub też kojarzyli go z nimi, wiedząc o jego bliskich kontaktach z tym ludem. Quenejskim imieniem Gandalfa był Olórin. Istnieją dwie możliwe jego etymologie: od słowa olor, które oznacza ‘marzenie, wytwór wyobraźni’ lub od olo-s ‘wizja, fantazja’. Tak nazywali go elfowie w Valinorze i to oni je mu nadali lub przetłumaczyli na swój język jego wcześniejsze imię. Mithrandir znaczy w sindarinie ‘Szary Pielgrzym’ lub ‘Szary Wędrowiec’ (mith ‘szary’ + rhandir ‘pielgrzym, wędrowiec’). To imię było używane głównie przez elfów w Śródziemiu, a także w Gondorze i Arnorze. Jego krasnoludzkie imię Tharkûne znaczy dosłownie ‘Laska-człowiek’, czyli ‘Człowiek z laską’.

Morgoth

Morgoth – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Początkowo miał na imię Melkor. Był najpotężniejszym Ainurem, ponadto miał udział w wiedzy i władzy każdego z pozostałych Ainurów. Często zapuszczał się samotnie w Pustkę (wydawało mu się, że Ilúvatar nie ma co do niej żadnych planów; palony żądzą stwarzania Bytów własnego pomysłu niecierpliwie pragnął wypełnić ją po swojemu). Zazdrościł Manwemu zwierzchnictwa nad Valarami, stał się pyszny i przewrotny. Skomponował, a następnie wprowadził własne motywy do Ainulindalë. Później razem z innymi Ainurami zstąpił na Eę. Wniósł w świat zło i przeszkadzał pozostałym Valarom w kształtowaniu świata. Służyła mu część Majarów, m.in. Balrogowie oraz Sauron. Za swoje czyny został pojmany, skuty Angainorem – nierozrywalnym łańcuchem wykutym przez Aulego – i uwięziony w Valinorze na 300 lat Drzew (czyli na okres równy w przybliżeniu prawie 2875 latom słonecznym). Gdy został uwolniony, udał skruchę, przygotowując kolejny spisek. Jego celem było zniszczenie Drzew, czego dokonał z pomocą Ungolianty. Następnie ukradł Silmarile i zbiegł do Środziemia. Został wtedy przeklęty przez Fëanora i przezwany Morgothem. Imię to znaczy Czarny Nieprzyjaciel Świata. Odtąd używano tego imienia. Morgoth na północy Śródziemia odbudował swoją twierdzę, Angband, w której rozmnażał wszystkie złe stworzenia zasiedlające Śródziemie, między innymi orków, trolle, smoki. Stał się przekleństwem Śródziemia przez długie wieki terroryzując jego mieszkańców: elfów, ludzi i krasnoludów. U schyłku Pierwszej Ery w wyniku poselstwa Eärendila został ostatecznie pokonany przez Valarów. Według Drugiej Przepowiedni Mandosa zginie w Dagor Dagorath zabity przez Túrina[1]. W Księdze zaginionych opowieści zamiast Melkor użyta jest forma Melko.

Strona Główna